Şahin Bey’in Naaşının Anıta Getirilme Süreci

Şahin Bey Anıtı

Mustafa Kemal Atatürk tarafından istenilen yönerge doğrultusunda Gaziantep şehrinin ilk imar planını gerçekleştirmek üzere görevlendirilen Mimar Hermann Jansen[1], Ağustos 1936’da Şahin Bey Anıtı ve çevresi için bir plan hazırlamıştır. Ancak projenin maliyeti karşılanamadığı için uygulamaya konulamamıştır[2].

İl İdare Kurulu Başkanlığı’nın yayınladığı bir bildiride; Gaziantep- Kilis yolunun 25. Kilometresinde bulanan Elmalı Köprüsü başında, keşif evrakına göre 29056 lira 62 kuruş keşif bedeli olan Şehit Şahin Abidesi inşaatı 17.09.1948 tarihinden itibaren kapalı zarf usulü ile eksiltmeye konulmuştur[3].

Karar maddeleri;

“İl idare kurulu başkanlığından;

1. Gaziantep-Kilis yolunun 25’inci kilometresinde ve Elmalı Köprüsü başında projesine ve keşif evrakına göre 29506 lira 62 kuruş keşif bedeli olan Şehit Şahin Abidesi inşaatı 17.9.1948 tarihinden itibaren kapalı zarf usul ile eksiltmeye konmuştur.
2. İnşaatın keşif evrakı ve şartnamesi her gün il idare kurulunda görülebilir.
3. Eksiltme 6.10.1948 tarihine rastlayan çarşamba günü saat 18 de
    il idare kurulunun toplantı salonunda yapılacaktır.
4. Geçici Teminat Mikdarı 2213 lira 30 kuruştur. Eksiltmeye gireceklerin geçici teminatı adına İş Bankasına yatıracaklar ve makbuzunu ibraz edeceklerdir.
5. Eksiltme girebilmek için isteklilerin bu işi yapabilecek bir durumda birer belge göstermeleri ve ellerindeki belgeleri eksiltme tarihinden en az üç gün evvel birer dilekçeye bağlayarak Gaziantep il idare kurulu başkanlığına vermeleri lazımdır.
6. İsteklilerin hazırlayacakları teklif mektuplarını eksiltme tayin edilen saatten bir saat evvel makbuz mukabilinde il idare kurulu başkanlığına teslim olmaları şarttır.”[4]

Not: Böyle bir girişimde bulunulup ihaleye çıkılmış ancak proje gerçekleştirilememiştir.

1962 yılında “Gaziantep’i Tanıtıyoruz” isimli derginin kapağında “Şahin’in Mezarı” isimli bir resim mevcuttur. Kapaktaki anıtın üzerinde “Bu şehitlik Ö. Faruk Ergun’un Karayolları 54. Şube Mühendisliği zamanında yapılmıştır. 1957” Şeklinde ibare yer almaktadır[5].

1980 yılından itibaren Şahin Bey Anıtı ve çevresinde Gaziantep Valiliği’nce muhtelif dönemlerde yenileme ve restorasyon çalışmaları yapılmıştır. Son olarak 25 Aralık 2019 tarihinde Gaziantep Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla yenilenmiştir[6].

Bugün bile Antep’ten Kilis’e, Kilis’ten Antep’e gidip gelen her araba her yolcu Elmalı Köprüsüne ve Şahin’in Şehit olduğu yere varınca durur, vecitli huşû ile şehidimizi anar. Bilmeyenlere bu dindarane sukut ve huşû ihlal edenlere ise “Susalım, Şahin Bey burada şehit oldu. Onun ruhuna bir Fatiha okuyunuz!…”[7] demektedirler.

ŞAHİN BEY’İN NAAŞININ ANITA GETİRİLME SÜRECİ

Kilis Kuvayi Milliyesi tarafından, 25 Mart 1920’de Binbaşı Andrea komutasındaki yaklaşık 2500 kişiden oluşan üç piyade taburu, iki süvari bölüğü, bir dağ bataryası, on altı ağır makineli tüfek, yarım istihkâm bölüğü, bir seyyar hastane ile dört yüz nakliye arabasının bulunduğu konvoyun saat 15:00 civarında Kilis’ten hareket ettiği Şahin Bey’e bildirildi.  Şahinbey kuvvetlerini oluşturan Karayılan kuvvetleri, Boyno Memik Çeteleri ve Antep müfrezeleri birlikte Elmalı Köprüsü civarında mevzii almışlardı[8].

Fransız Birliği öncü, artçı ve yancılarla savaş düzeninde Antep istikametinde ilerlemiştir. Kilis’ten sekiz kilometre sonra Anaz Köyü civarında durup çadırlı ordugâha geçti. Durumu hâkim noktadan gözlemleyen Şahin Bey, işgalcilerin taarruz için sabahı bekleyeceğine kanaat getirmiştir. Düşman birlikleri, 26 Mart sabahı güneşin ilk ışıklarıyla beraber Kızıl Burun’a ve etrafındaki mevzilere yerleşmiş olan çetelerimizin üzerine bir top ve makineli tüfek ateşi açarak taarruza başlamıştır. Şahin Bey çetesine “Haydi aslanlarım, haydi yiğitlerim! Allah bizimledir, korkmayın” telkinleriyle onlara güç vermeye çalışmıştır[9].

Sayı ve silâh üstünlüğüne sahip işgalci Fransızların şiddetli topçu ve makineli tüfek ateşleriyle desteklenen hücumu karşısında Türk kuvvetleri çekilmek zorunda kalmıştı. Şahin Bey ise Anteplilere “Müsterih olunuz. Düşman arabaları cesedimi çiğnemedikçe bir Fransız askeri Antep’e giremez.” diye vermiş olduğu sözünü tutarak Elmalı Köprüsü üzerinde bir orduyu tek başına aslanlar gibi karşılamış ve sonunda süngülenerek şehit edilmiştir. Cesedinde tek bir kurşun yarası yoktu. Teçhizatını son mermisine kadar kullanmış olup, yolu mertçe müdafaa etmiş olduğunu anlaşılmaktadır[10].

Antep-Kilis yolunun müdafaasında büyük emekleri olan Ulu Mahsere köyünün kiyası Karaca Kiya, Şahin Bey’i diğer şehitlerle birlikte defnetmek üzere alarak Ulu Mahsere köyüne götürmüştür. Karaca Kiya, Antep’e bir haberci göndererek Şahin Bey’in şerefli şehadetini haber vermiştir. “İki hoca ile bir mutemet gönderelim yüksek bir yere kabir kazıp gömün” cevabını almıştır. Bu esnada Şahinbey’in Antep-Kilis yolu savaşlarında silah arkadaşı olan Mülklü Hacı Ağa, Ulu Mahsere köyüne gelmiş ve Şahin Bey’in cenazesini Mülk Köyü’ne götürmek isteğinde bulunmuş fakat Karaca Kiya müsaade etmemiştir. Hacı Ağa, Burç’ta karargâh kuran Kılıç Ali Bey’in yanına gidip “benim daha evvelden Şahinbey’e böyle bir sözüm var” diyerek Şahin Bey’in naaşını Mülk köyüne götürmek üzere müsaade istemiş ve izin almayı başarmıştır. Kılıç Ali’den aldığı izin ile Ulu Mahsere Köyü’ne gelen Hacı Ağa, Şahin Bey’in cenazesini bir süllümün üzerine yatırıp bağlayarak buradan almış ve 8 çete ile nöbetleşerek omuzlarında Mülk köyüne kadar taşımışlardır. Yaklaşık 12 kilometrelik bu yol üzerindeki Mezere, Mizmiz ve diğer köylerde saygı atışı yapılıp onun kahramanlıkları anlatılmış ve nihayet Mülk köyüne ulaşılmıştır. Dini vecibeler yerine getirilerek defnedilmiştir. Şahin Bey’in naaşı 1935 yılına kadar tam 15 yıl Mülk köyünde kalmıştır[11].

25 Aralık 1935’te bugün Gaziantep şehir merkezinde bulunan Şehitler Abidesi’nin yapımı tamamlınca kahraman şehitlerimizin kemiklerini defnedildikleri yerlerden alınarak buraya nakledilmiştir. Şahin Bey’in kemikleri de önce İhsan Bey (Esenbek) Camisine getirilmiş, akabinde diğer şehit kemiklerinin konulduğu tabutlarla birlikte Şehitler Abidesinin altındaki odaya defnedilmiştir[12].

25 Aralık 1973 tarihinde Tahsin Saraçoğlu’nun başkanlığında Gaziantep Mücahit ve Gaziler Derneği desteğiyle yapılan çalışmalarda çuvallarda bulunan aziz şehitlerimizin kemikleri 6 tabuta yerleştirilmiştir. Bayrak şehidi Şahin Bey’in kemikleri ayrı bir tabutta muhafaza edilmiştir. Bu hususta dönemin Gaziantep belediye başkanı olan Esat Kaya Turgay Bey desteklerini esirgememiştir.

Kurtuluşumuzun 60. yılına gelindiğinde içlerinde Adil Dai, Ali Nadi Ünler ile bazı savaş kahramanlarımızın olduğu ve Mücahit Gaziler Derneği Başkanı Tahsin Saraçoğlu’nun tensipleriyle Şahin Bey ikinci kez toprağa verilecektir. Kahraman şehidimizin tabutu Şehitler Anıtı’nın altındaki odadan alınarak 50 metre kadar eller üzerinde taşınıp zırhlı araca konulmuştur. Şehit düştüğü yere, Gaziantep-Kilis karayolunun 25. kilometresinde bulunan Elmalı Köprüsünün yanındaki anıt mezara nakledilmiş ve bir tören eşliğinde defnedilmiştir[13].

Allah, bütün şehitlerimize rahmet eylesin, tüm şehitlerimizin mekanları Cennet-i Bakii olsun.

NOT; Fotoğraf

Ek olarak;

1 adet anıtın günümüzdeki hali. Mevcuttur.

1 adet 1965 yılında Şehit Şahinbey’in şehadetinin 45. yılı münasebetiyle anıta çelenk konulmasıyla ilgili.

1 adet 25 Aralık 1935 tarihinde tabutların Yeşilsu Şehitliğine taşınması. (4 bayraklı en önde olan)

1 adet Şahin Bey’in naaşının sülüm üstünde taşınmasını resmediyor.

*-Araştırmacı tarihçi, uzman, ibrahimgkts.tr@gmail.com, Gaziantep, ORCID ID: 0000-0002-5437-6359.-

—˗

[1] Hermann Jansen, Alman mimar ve şehir plancısıdır. 28 Mayıs 1869 tarihinde Almanya’nın Aachen’da dünyaya gelen Hermann Jansen, aynı şehirde yer alan Kaiser-Karl-Gymnasium’da okudu. Ardından yine Aachen’de yer alan RWTH Aachen’de mimarlık ve şehir planlama eğitimi aldı. Türkiye dahil dünyanın pek çok yerinde projelerde bulunmuştur.

[2] B. Sıtkı Severoğlu, “Arulis”, Gaziantep Müze Dostları Derneği, Sayı VIII, s 83. (2020)

[3] Gaziyurt Gazetesi, Yıl: 1, Sayı XLIII, s 4. (21 Eylül 1948 tarihli gazete ilanı)

[4] Gaziyurt Gazetesi, Yıl: 1, Sayı XLIII, s 4. (21 Eylül 1948 tarihli gazete ilanı)

[5] Gaziantep’i Tanıyoruz, Cilt 1, Sayı, III, s 1(1 Temmuz 1962)

[6] B. Sıtkı Severoğlu, “Arulis”, Gaziantep Müze Dostları Derneği, Sayı VIII, s 85.(2020)

[7] Sahir Üzel, Gaziantep Savaşının İç Yüzü, Doğuş matbaası, s 21, 1952, Ankara.

[8] Necmeddin Şahiner, “Mehmed Said Şehid Şahin Bey”, Hakan Ofset, 3. Baskı, s 81, Adana.

[9] Necmeddin Şahiner, “Mehmed Said Şehid Şahin Bey”, Hakan Ofset, 3. Baskı, s 82, Adana.

[10] Mehmet Fatih Bozkurt, “Gaziantep Harbinin Bayrak Şehidi Şahin Bey’in Üç Mezarı”, https://www.facebook.com/mefabozkurt, Erişim tarihi 05.03.2021

[11] Mehmet Fatih Bozkurt, “Gaziantep Harbinin Bayrak Şehidi Şahin Bey’in Üç Mezarı”, https://www.facebook.com/mefabozkurt, Erişim tarihi 05.03.2021

[12] ( http://panorama25aralik.com/sehitlerabidesi/tr/ ), (erişim tarihi 05,03,2021)

[13] B. Sıtkı Severoğlu, “Arulis”, Gaziantep Müze Dostları Derneği, Sayı VIII, s 84-85. (2020)